Een politicus kan vandaag een hoge post bekleden en morgen naar huis gestuurd worden. Vandaag bejubeld en morgen verguisd. Iemand kan vandaag rijk zijn door winstgevende beleggingen en morgen opeens alles kwijt zijn doordat de beurs instort. Het is bergop, bergaf. Zo gaat het in het leven. Dat is grillig en wispelturig. Feest en rouw wisselen elkaar af. Niets is gegarandeerd, niets is zeker. Alleen dat alles onzeker is.
Ook Jezus heeft dat ervaren. In één week tijd (de laatste van zijn leven) kreeg hij “hosanna” en “aan het kruis met hem” te horen. In het evangelie van deze zondag, het tweede deel van het vierde hoofdstuk uit Lucas, wordt hij bijna van de berg af gegooid, terwijl hij kort tevoren, ook in Nazaret, de hemel in werd geprezen. Het hoort er allemaal bij. Zo is het leven. Het is een weg met kuilen en bochten en onvoorziene wendingen, met hoogte- en dieptepunten.
Wat is er daar in Nazaret fout gegaan? Jezus verkondigde er de Blijde Boodschap. Hij kwam in het zijne, maar de zijnen ontvingen hem niet. Hij is daar om doven te doen horen, maar hij spreekt tot dovemans oren. Hij is daar om licht te brengen aan wie in duisternis zitten, maar zij knijpen hun ogen stijf dicht. Hij is daar om hun harten en geesten te openen voor het geloof, dat er meer is dan zij kunnen zien en bedenken, maar zij blijven hermetisch gesloten. Hij is daar om hen die stom zijn de taal van de liefde te leren spreken, maar zij spreken de taal van de afkeer. Hij is daar om gevangenen in vrijheid te stellen, om hen die geregeerd worden door knellende wetten te bevrijden, maar zij blijven liever zitten waar ze zitten en verroeren zich niet. Zij blijven liever onderworpen aan allerlei maatregelen die hun van bovenaf worden opgelegd: “Dit moet je en dat mag je niet. Dit moet zus en dat moet zo.” Dan weet je in ieder geval wat je hebt en wat je moet doen.
En ze nemen ook de Bijbel letterlijk, als een boek dat alleen maar feiten weergeeft en niet als een boek met geloofsverhalen. Want als je dat niet doet, verlies je alle houvast. Moeten we onze zekerheid en veiligheid inruilen voor onzekerheid en onveiligheid. Nee! Zij willen die bevrijding niet. Ze wensen geen gebruik te maken van de ruimte die hij biedt. In wezen zijn het bange mensen. Ze willen geen risico’s lopen. Er is geen beweging te krijgen in hun vastgeroeste ideeën. Dus moet hij maar weg, het dorp, de stad, het land uit met zijn mooie praatjes, niet goedschiks dan maar kwaadschiks. Jezus van Nazaret heet hij. Maar hij is niet meer van Nazaret. Nazaret heeft hem verworpen en eruit gegooid. En Nazaret is nu de hele wereld.
Het gevaar van Nazaret dreigt namelijk overal. Maar zij die hem wel ontvingen gaf hij de macht kinderen van God te worden. En dat gebeurt ook hier.
Ook wij zitten gevangen. Ook de kerk zit gevangen. Wij zijn een priesterkerk met sacramenten. Er is nu een tekort aan priesters. Er komen er bij uit andere landen, maar zij zitten ook vast in de oude rituelen en overgeleverde tradities. Als dat niet verandert, lopen de kerken almaar leger en kun je West-Europa straks niet meer christelijk noemen. Jezus komt om ons te bevrijden uit die opvattingen waarin we gevangen zitten. Hij wil ons bevrijden, net als toen, uit onze gevangenis. Gehuwde mannen moeten priester kunnen worden, zeker gehuwde diakens. En vrouwen misschien ook wel. Paus Johannes Paulus II heeft gezegd dat vrouwen geen priester kunnen worden. Om dat standpunt enigszins te verzachten heeft toen een gezaghebbende kardinaal gezegd: “Maar hij heeft niet gezegd dat ze geen diaken kunnen worden.”
De wereld is in ontwikkeling, de mensen veranderen “De tijden veranderen en wij veranderen met hen” en wie het verleden niet kan loslaten, loopt het gevaar alles te verliezen. Ook onze rituelen kunnen niet almaar de rituelen van het Concilie van Trente, en zelfs niet die van het Tweede Vaticaanse Concilie blijven. Jongeren zien we hier niet of nauwelijks. De oude manieren van vieren spreken hen niet meer aan. Zij willen iets anders, iets nieuws. Waar is de persoon die ons de weg wijst, die de deur naar de toekomst opent, die ons de ruimte biedt om adem te halen?
Het liep slecht af met Jezus. Zij wilden hem de berg afgooien. Maar hij ging tussen hen door en vertrok.
Dat wijst vooruit naar de verrijzenis. Hij is niet klein te krijgen. Zijn geest is niet te doven. Hij overwint, op den duur. AMEN.
Leo Wenneker